Veel Nederlandse gemeenten hebben, mede wegens de huidige energietransitie, grote ambities op het gebied van duurzaamheid. In toenemende mate bestaat de wens om deze ambities een prominente rol te geven bij lokale vastgoed- en gebiedsontwikkelingen. Ter realisatie hiervan wensen gemeenten bij de voor ontwikkelingen benodigde grondverkopen allerhande duurzaamheidsnormen op te nemen.

Behalve dat het opnemen van bepaalde (afdwingbare) verplichtingen mogelijk een aanbestedingsplicht als gevolg heeft, gaan gemeentelijke duurzaamheidsambities vaak verder dan de wettelijke duurzaamheidsnormen (Bouwbesluit). Dit zorgt voor een juridisch knelpunt: op basis van de Woningwet mogen overheidsorganen in beginsel namelijk niet middels een overeenkomst van het Bouwbesluit afwijken. Het opleggen van strengere duurzaamheidsnormen dan wettelijk vereist is daarom slechts mogelijk, indien contractering plaatsvindt op basis van gelijkwaardigheid van de betrokken partijen. Bij veel grondverkopen is de gemeente, gezien haar dominante positie daarbij, echter geen gelijkwaardige partij. Het voorschrijven van strengere eisen mag hierdoor in beginsel niet.

Grondverkoop middels een aanbesteding biedt hiervoor een mogelijke uitweg. Immers, een van de gedachten achter de aanbestedingsregelgeving is het creëren van een (zo veel mogelijk) gelijkwaardige positie van de betrokken partijen. Indien een aanbesteding voor de grondverkoop wordt georganiseerd, kan bij de daarop volgende contractering de gelijkwaardigheid van partijen veelal worden aangenomen. Door duurzaamheid op de juiste wijze een prominente rol te geven in een aanbesteding kan een gemeente ervoor zorgen dat inschrijvers op dit vlak het onderste uit de kan halen. Vervolgens kunnen de hoge duurzaamheidsambities, ook die ambities die verder gaan dan het Bouwbesluit, contractueel geborgd worden.

Kortom: de aanbesteding kan een geschikt instrument zijn voor gemeenten met duurzaamheidsambities!