PPS in gebiedsontwikkeling is complex: meerdere stakeholders met uiteenlopende belangen. De zachte kant bepaalt in grote mate of de samenwerking slaagt.

1. Waarom dit niet bovenaan de agenda staat

Bij publiek-private samenwerking (PPS) vliegen de harde termen je om de oren: risico’s, business-case, anterieure overeenkomst. Maar wie vraagt ernaar; hoe vinden we een juiste partner, hoe gaan we de samenwerking vormgeven, wat zijn de gedeelde waarden? Precies dat is de ‘zachte kant’  en juist die blijkt de doorslag te geven of een gebiedsontwikkeling de finish haalt of strandt. Toch blijft dit onderwerp onderbelicht, omdat het lastig te meten is en niet in Excel past.

2. Wat verstaan we onder de zachte kant?

• Vertrouwen: Gemeente en ontwikkelaar durven risico’s te delen zonder alles dicht te timmeren.

• Communicatie: Regelmatige open gesprekken tussen partijen zorgen voor voortgang en begrip.

• Leiderschap: Een trekker (bijv. projectleider) die verbindend werkt en partijen samenbrengt.

• Cultuurverschillen: Overbruggen van ambtelijke vs. commerciële denkwijzen.

• Participatie bewoners: Inlevingsvermogen en empathie richting bewonersbelangen.

• Gedeelde visie: Samen één toekomstbeeld ontwikkelen.

• Lerende samenwerken: Reflectie en bijsturing inbouwen.

3. Drie praktijkvoorbeelden waarin de zachte kant het verschil heeft gemaakt:

De Suikerzijde Groningen 

Een stadswijk van 5.000 woningen op het voormalige Suikerfabriekterrein. De gemeente zocht geen kant-en-klaar plan, maar een partner die wilde samenwerken.

• Vroegtijdige marktkennis hielp om ontwikkelkaders samen te verfijnen
• Gedeeld verlangen leidde tot gedeelde waarden en vertrouwen
• Motto van de samenwerking: ga uit van vertrouwen, maar wees niet naïef

Kanaalzone – Eindhoven

Een strategisch stedelijk transformatiegebied met complexe opgaven en veel betrokken partijen.

• Gezamenlijke ambitie stond centraal in de samenwerking
• Vertrouwen groeide door transparantie en gedeelde besluitvorming
• Flexibiliteit bleek essentieel bij veranderende uitgangspunten

Innovatie Kwartier – Den Bosch

Een gebiedsontwikkeling waarin innovatie, energie en identiteit samenkomen.

• De samenwerking kreeg vanaf het begin begeleiding op het proces
• Ruimte voor informele ontmoetingen versterkte de onderlinge band
• Spanningen werden benoemd en benut als brandstof voor ontwikkeling

Kennisdeling
Naast deze praktijkvoorbeelden organiseerden we op 26 juni een verdiepende workshop over dit thema met Patrick Esveld tijdens het Spryg‑editie; Publiek‑Private Samenwerking in Gebiedsontwikkeling. Link: Programma PPS & Gebiedsontwikkeling 2025 | Anterieure Overeenkomst, Grondexploitatie & PPS-Modellen | Vastgoed Studiedag | SPRYG Real Estate Academy

4. Wat deze projecten ons hebben geleerd:

1. Coalition of the willing: stel een kernteam samen dat écht wil samenwerken
2. Zorg voor gedeelde waarden en belangen
3. Zorg voor een balans in rol- en risicoverdeling
4. Denk vooraf goed na over de risico’s en een exitstrategie
5. Organiseer flexibiliteit in de (langjarige) samenwerking
6. Bewaak de integrale blik en het grotere belang
7. Zorg voor rolzuiverheid: iedereen kent en respecteert zijn mandaat
8. Investeer in relatieopbouw vanaf het begin: vertrouwen groeit niet vanzelf
9. Faciliteer open dialoog en informele ontmoetingen
10. Werk met procesbegeleiders of neutrale gespreksleiders
11. Zorg voor gezamenlijke doelstelling en visie
12. Organiseer evaluatiemomenten en leer van fouten

‘’ De zachte kant vraagt blijvende aandacht. Zeker als je langdurig met elkaar blijft samenwerken…’’